Dlaczego warto szkolić personel w zakresie HACCP/GHP/GMP? (o obowiązku szkolenia pracowników i co ma z tego przedsiębiorca, jak przeszkolić personel szybko tanio i profesjonalnie).
Obowiązek dotyczący szkolenia w zakresie GHP/GMP/HACCP pracowników wykonujących pracę w produkcji i w obrocie żywnością wynika z aktualnego prawa żywnościowego.
Dlatego też każda osoba, która ma kontakt z żywnością w produkcji lub na etapie obrotu żywnością, zobowiązana jest wykazywać się stosownym poziomem świadomości i wiedzy w zakresie wymagań higieniczno-sanitarnych. Każdy pracownik powinien postępować w taki sposób aby nie stwarzać zagrożenia dla bezpieczeństwa żywności. Większość zatruć pokarmowych wynika z błędów popełnianych przez personel takich jak: brak higieny osobistej, nie przestrzeganie podstawowych procedur dotyczących higieny produkcji, rotacji towarów, przetrzymywania surowców i produktów w odpowiednich warunkach, niewłaściwej obróbki termicznej etc. W związku z tym podnoszenie świadomości personelu poprzez systematyczne szkolenia wydaje się być kluczowym zagadnieniem w poprawie bezpieczeństwa żywności i zmniejszaniu kosztów, które może ponieść producent a związanych z zatruciami pokarmowymi, wycofaniem produktów z obrotu, sankcjami karnymi. Zgodnie rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady WE nr 852/2004/WE z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie higieny środków spożywczych (Dz. Urz. UE L 139 z 30.04.2004, str.1), rozdziałem XII załącznika II, przedsiębiorca powinien zapewnić nadzór i szkolenia personelu pracującego w produkcji i obrocie żywnością odpowiednio do wykonywanej pracy w zakresie higieny, w tym stosowania zasad HACCP. Należy pamiętać, że przedsiębiorca ponosi odpowiedzialność za przestrzeganie przez osoby wykonujące prace przy produkcji lub w obrocie żywnością wymagań higieniczno-sanitarnych. Ponadto art. 59 ust. 3 i 4 ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia (Dz. U. Nr 136, poz. 914, z późn. zm.) stanowi, że „szkolenia powinny być potwierdzone stosowną dokumentacją o przeprowadzonych szkoleniach lub udzielonym instruktażu osobom wykonującym prace przy produkcji lub w obrocie żywnością oraz osobom odpowiedzialnym za wdrożenie i stosowanie zasad systemu HACCP w zakładzie. Podmiot działający na rynku spożywczym jest obowiązany przechowywać w aktach osobowych dokumentację o przeprowadzonych szkoleniach oraz udostępniać je na żądanie organów urzędowej kontroli żywności.” Wymagania dotyczące szkoleń w tym zakresie wynikają również z dobrej praktyki higienicznej (GHP), dobrej praktyki produkcyjnej (GMP), a także z zasad systemu HACCP, które zgodnie z przepisami art. 5 rozporządzenia 852/2004/WE mają być wdrożone i stosowane w zakładzie. Należy pamiętać, że każdorazowo w przypadku zmian prawa żywnościowego, zmian dotyczących profilu produkcji np. jej rozszerzenia, metod technologicznych np. zakup nowej lini technologicznej lub innych okoliczności, które mogą wpływać na bezpieczeństwo żywności (np. zmiana krytycznych punktów kontroli), przedsiębiorca powinien przeprowadzić szkolenia uzupełniające z zakresu przestrzegania wymagań higieniczno-sanitarnych. Pracodawca prowadzący przedsiębiorstwo i biorący bezpośredni udział w pracach w produkcji i w obrocie żywnością, również jest objęty obowiązkiem posiadania wiedzy z zakresu przestrzegania zasad GHP/GMP/HACCP stosownie do zakresu wykonywanych prac. Szkolenia powinny być przeprowadzone lub jak przypadku szkoleń Online utworzone przez kompetentne osoby o odpowiednim wykształceniu kierunkowym (np. technolodzy żywności, mikrobiolodzy) i z odpowiednim doświadczeniem ( zalecane co najmniej kilku letnie doświadczenie we wdrażaniu GHP/GMP/HACCP). Nie ma już obowiązku uczestniczenia w szkoleniach organizowanych przez pracowników Państwowej Inspekcji Sanitarnej. Przeszkolenie z zakresu BHP nie jest równoznaczne, i nie może być traktowane zamiennie, ze szkoleniem z zagadnień higieniczno-sanitarnych dotyczących produkcji i obrotu żywnością ponieważ zagadnienia te dotyczą zupełnie innych zakresów odpowiedzialności i obowiązków. Natomiast szkolenia z zakresu zagadnień higieniczno - sanitarnych dotyczących produkcji lub obrotu żywnością dotyczą wszystkich pracowników w tym osób wykonujących na innej niż stosunek pracy podstawie prace wymagające styczności z żywnością ( w tym praktykantów, osób na umowę zlecenie etc).
Często barierą w uczestniczeniu w szkoleniach w zakresie GHP/GMP/HACCP są:
- wysokie koszty związane z kosztem szkolenia, dojazdem na szkolenie, zorganizowaniem zastępstwa dla delegowanych pracowników poza obszar zakładu, koszty wyżywienia i noclegu,
- brak czasu związany z codziennymi obowiązkami,
- brak dostępności do szkoleń w odpowiednim czasie i miejscu.
Rozwiązaniem mogą być szkolenia prowadzone u klienta w zakładzie jednak wiążą się one z wyłączeniem tego dnia pracowników z produkcji. Jest to rozwiązanie dość kosztowne wynikające z potrzeby zaproszenia na szkolenie konsultanta z zewnątrz. Trudno tez zebrać pracowników jednego dnia na szkoleniu często z przyczyn od nich niezależnych np. choroba, sprawy osobiste. Duża rotacja personelu zwiększa tez koszty szkoleń. Pożądanym rozwiązaniem może być skorzystanie z innowacyjnego rozwiązania, czyli platformy internetowej www.haccp-online.com.pl. Jest ona dostępna w każdej chwili (24h/7dni), w dowolnym miejscu, z dostępem do Internetu i co najważniejsze oferuje znacznie tańsze w porównaniu z tradycyjnymi formami szkolenia. Umożliwia niemal natychmiastowe odbycie szkolenia i uzupełnienie wymaganych przez prawo zaświadczeń, nie powodując przy tym kolizji z bieżącymi obowiązkami w pracy (brak zastępstwa, konieczność zgromadzenia pracowników w tym samym miejscu i czasie). Platforma posiada rekomendację Krajowej Izby Gospodarczej – Przemysł Spożywczy, a szkolenia zostały opracowane przez specjalistów dziedzinowych i są dostosowane w szczególności do specyfiki mikro i małych przedsiębiorstw. Szkolenia Online obejmują taki sam zakres materiału, jak szkolenia stacjonarne, a certyfikat niczym nie różni się od tego wydawanego w sposób tradycyjny i jest tak samo honorowany. Należy również zaznaczyć, że szkolenia wewnętrzne prowadzone przez własną kadrę na ogół nie są uznawane przez SANEPiD z powodu niewystarczających kompetencji osób szkolących. Podsumowując, szkolenia pracowników nie powinny być traktowane jako przykry obowiązek ale jako możliwość podnoszenia świadomości i kompetencji pracowników co powinno w dalszej perspektywie przynieść wymierne korzyści zarówno dla konsumentów jak i samych producentów poprzez podnoszenie jakość i bezpieczeństwa produktów żywnościowych.
